یکی از اصطلاحاتی که در حوزه جواهرسازی بسیار مطرح است اصطلاح آبکاری طلاست. احتمالاً بارها و بارها این اصطلاح را از زبان مردم عادی شنیده‌اید. حتی شاید در رفت و آمد به طلافروشی هم توصیه‌هایی برای آبکاری طلاهای قدیمی‌تان شنیده باشید. درست است که این عمل معمولاً برای محافظت از زیورآلاتی جز طلا انجام می‌شود اما آبکاری طلا می‌تواند به شما در بازگرداندن درخشش اولیه به طلاهایی که در اثر استفاده مداوم کدر شده‌اند هم کمک کند.
از این گذشته آبکاری طلا برای تغییر رنگ طلا هم کاربرد دارد، مثلاً شاید مدلی که شما پسندیده‌اید بر روی طلای سفید اجرا شده باشد در حالیکه شما علاقه‌ای به استفاده از طلای سفید دارید؛ در چنینی شرایطی اصلاً جای تردید در خرید نیست. در کمتر از یک ساعت طلای شما به همان رنگی که می‌خواهید تغییر پیدا میکند، فقط کافیست از طلافروش بخواهید که فرایند آبکاری طلا را برایتان انجام دهد.
اگر می‌خواهید کمی بیشتر با اصول و روش‌های مختلف آبکاری طلا آشنا شوید توصیه می‌کنیم تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
بیشتر بخوانید:
طلای دست دوم بخریم یا نه؟
آبکاری طلا چه مزایایی دارد؟
آبکاری طلا روشی است برای رسوب یک لایه نازک از طلا بر روی سطح زیورآلات طلا یا فلزات دیگری مانند مس یا نقره، این عملیات به طور کلی به دو شیوه شیمیایی و الکتروشیمیایی صورت می‌گیرد که هرکدام از این دو شیوه انواع متفاوتی دارند.
آبکاری، پوشش کاری یا روکش کردن فرایندی است که در نتیجه آن یک لایه نازک از فلز روکش کننده روی جسم موردنظر قرار می‌گیرد. این عمل خاص زیورآلات نیست و می‌تواند بر روی هر وسیله‌ای انجام شود. از آنجایی که فلز طلا یک فلز درخشان با زیبایی ظاهری خارق‌العاده و البته مقاوم است می‌تواند با قرارگیری بر روی دیگر فلزات علاوه بر اینکه باعث درخشش بیشتر آن‌ها می‌شود، مقاومتشان را هم در برابر ساییدگی، خوردگی، زنگ زدن، اکسید شدن و خط و خش افزایش دهد. آبکاری طلا بر روی هر فلزی که صورت گیرد موجب شفافیت و درخشندگی آن شده و جلوه بهتری به آن می‌بخشد.
البته آبکاری فلزات تنها با طلا صورت نمی‌گیرد بلکه می‌توان از فلزات براق و درخشان دیگری مانند نقره و رودیوم هم به عنوان روکش بر روی دیگر فلزات بهره برد، اما موضوع صحبت ما در این مقاله از مجله روبی آبکاری طلا بر روی زیورآلات و دیگر وسایل است.
چرا زیورآلات طلا را آبکاری می‌کنند؟
آبکاری طلا در صنعت جواهرسازی بسیار مرسوم است؛ اما شاید بپرسید چرا فلز طلا را مجدد با آبکاری طلا می‌پوشانند؟ پیش از این گفتیم که یکی از دلایل آبکاری می‌توان تغییر رنگ زیورآلات باشد، دلیل دیگر درخشش مجدد زیورآلاتی است که به دلیل استفاده مداوم کهنه شده و درخشندگی خود را از دست داده اند، اما آبکاری طلا بر روی طلاهای تازه تولید شده هم انجام می‌شود، از آنجایی که طلای 24 عیار به دلیل نرمی و منعطف بودن برای ساخت زیورآلات مناسب نیست در صنعت طلا و جواهرسازی از طلا 18 عیار برای ساخت زیورآلات استفاده می‌شود؛ طلای 24 عیار به دلیل خالص بودن جلا و درخشندگی بیشتری دارد، به همین دلیل زیورآلات ساخته شده با طلای 18 عیار را برای افزایش درخشندگی و شفافیت با طلای 24 عیار آبکاری می‌کنند.
انواع آبکاری طلا
فرایند آبکاری طلا علاوه بر صنعت طلا و جواهرسازی در دیگر صنایع هم کاربرد دارد. به همین دلیل شیوه‌های متفاوتی برای آبکاری طلا وجود دارد که هرکدام در صنعتی خاص قابل‌استفاده هستند. در ادامه 4 مورد از پرکاربردترین انواع آبکاری طلا را به شما معرفی می‌کنیم.
آبکاری طلا تزیینی (سیانیدی)
آبکاری تزئینی یا سیانیدی از مرسوم‌ترین انواع آبکاری طلاست. این روش دقیقا همان روشی است که برای تغییر رنگ زیورآلات طلا و یا افزایش درخشش و شفافیت آن‌ها انجام می‌شود. البته این نوع از آبکاری علاوه بر اینکه در صنعت طلا و جواهر کاربرد دارد در صنایع دیگری مانند ساعت‌سازی، آبکاری قاب عکس، شیرآلات، لوسترها و دیگر وسایل تزیینی منزل مانند دستگیره‌های در سینک و ... هم کاربرد دارد.
البته باید به این نکته توجه داشت که ضخامت آبکاری سیانیدی برای زیورآلات طلا با وسایل تزئینی تفاوت دارد. ضخامت پوشش آبکاری در این روش برای وسایل تزیینی و شیرالات بین ۰.۵ تا ۳ میکرون و برای زیورآلات چیزی حدود ۰.۷۵ تا ۲.۵ میکرون است، این شیوه از آبکاری طلا در رنگ های متفاوتی مانند زرد، سبز، سفید، رزگُلد، شامپاین، صورتی و قرمز قابل اجراست.
آبکاری طلا آلیاژی
این نوع از پوشش آبکاری طلا به دلیل ایجاد مقاومت در برابر ساییدگی و خراش و همچنین ایجاد مقاومت در برابر تغییرات جوی بیشتر در صنایع پزشکی، دندان‌پزشکی و مصارف صنعتی و هواپیمایی کاربرد دارد. از اینها گذشته این نوع آبکاری طلا برای لحیمکاری و جوشکاری هم پیشنهاد می‌شود.
آبکاری طلا اسیدی
یکی از مهم ترین ویژگی‌هایی که این نوع از آبکاری را از دیگر انواع آبکاری طلا متمایز میکند طیف رنگی گسترده و متفاوت آن است. رنگ های بنفش، زرد، پرتقالی و سبز از رنگ هایی هستند که می‌توان در نتیجه این نوع از فرایند آبکاری طلا به فلز موردنظر بخشید. این پوشش یکی از باثبات‌ترین پوشش‌های آبکاری طلاست که میزان سختی ماندگاری آن به نوع و میزان ترکیبات داخل وان آبکاری بستگی دارد.
آبکاری طلا سولفیتی
آبکاری سولفیدی در هر دقیقه پوششی به ضخامت 8 میکرون بر روی قطعه موردنظر ایجاد میکند. با این اوصاف این نوع از آبکاری به دلیل ضخامت زیاد به نسبت دیگر انواع آبکاری طلا ظاهر زیباتری به فلز موردنظر می‌بخشد و علاوه بر این ماندگاری بیشتری هم بر سطح فلز آبکاری شده دارد.